در پی اثبات مشکلات ناشی از بهرهگیری بیرویه از طبیعت و تخریبهای وارد شده به محیطزیست، نظریة توسعة پایدار، به عنوان موضوع روز دهة آخر قرن بیستم، از سوی سازمان ملل، مطرح و به عنوان دستور کار قرن بیست و یکم در سطوح بینالمللی، منطقهای و محلی، تعیین شد که با اهدافی در جهت حفظ منابع طبیعی، احترام به محیطزیست، تأمین توان نسلهای آینده در برآوردن نیازهایشان، بهبود و ارتقای سطح زندگی برای همه و حفظ و ادارة بهتر اکوسیستمها شکل گرفته و در بیشتر علوم کاربردی از جمله معماری، ریشه دوانده است.
پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانهای، برداشتهای میدانی و دادههای آماری به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است. بررسی میزان ساعات آفتابی، میزان بارش سالیانه و مسیر وزش بادها در شهر ایلام، نشان داد که برای بهرهگیری از آفتاب زمستان، بیشترین استفاده از آن در جهت جنوبی بنا صورت پذیرد؛ از طرفی با ایجاد سایهبان و ایوان کوچک و کاشت درختان برگریز، میتوان تابش آفتاب در فصل تابستان را به بنا کاهش داد. با ایجاد سکو در زیر بنا، شکستگی در فرم و پیشآمدگی در بام، از برخورد باران با جدارة بنا جلوگیری کرد و برای محافظت از بادهای مزاحم، موانعی را در سایت، ایجاد کرد و از قرار دادن بازشوها در مقابل این بادها، حتیالمقدور خودداری کرد. ایجاد فضای هشتی مانند در ورودی ساختمان برای جلوگیری از ورود باد مزاحم به داخل بنا، هدایت نسیم خنک (از جانب شمال غربی میوزد) به داخل ساختمان و استفاد، بهینه از آن در فصل تابستان، ایجاد فرمهای منحنیدار و شکسته در دیوارهای مقابل باد مزاحم، ایجاد ایوان و سایهبان برای جلوگیری ازتابش خورشید به بنا در فصل تابستان و مانعی برای برخورد کجبارانها با دیوارههای بنا و همچنین شکلگیری فرم ساختمان به گونهای که بتواند در تابستان ایجاد سایه نماید، از جمله پیشنهاداتی است که در راستای طراحی معماری پایدار در شهر ایلام، مطرح گردیده است.