تحقیق حاضر به روشی کیفی از نوع تحلیل تماتیک و با هدف تحلیل دلایل پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مدارس شهرستان ملکشاهی در استان ایلام از دیدگاه معلمان انجام شد. مدارس مورد مطالعه به سه دستۀ شهری، روستایی و عشایری تقسیم شدند. برای جمعآوری داده‌ها از 32 مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و از شیوۀ نمونه‌گیری مبتنی بر هدف استفاده گردید و با 32 معلم مشغول به تدریس در این مدارس مصاحبه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز به روش پیاده کردن داده‌ها و تبدیل آنها به متن، تحلیل مصاحبهها و کدگذاری مفاهیم حاصل از این مصاحبهها انجام گرفت. در نهایت نیز این مفاهیم، دسته‌بندی و طبقه‌بندی شدند. سؤالات اصلی تحقیق عبارت بودند از: 1- دلایل پیشرفت تحصیلی دانشآموزانمدارس ابتدایی شهرستان ملکشاهی کدامند؟ و 2- آیا در ارزشیابی تحصیلی به این عوامل اثرگذار و مهم توجه می‌شود یا خیر؟
یافتههای پژوهش 5 تم اصلی را نشان دادند: 1- مداخلهگرهای زمینهای؛ 2- چالشهای خانوادگی؛ 3- معیشت آسیبپذیر؛ 4- بسترهای اجتماعی و فرهنگی و 5- تم آموزشی. علاوه بر این، ارزشیابی به شیوۀ کنونی در نظام آموزشی مدارس ابتدایی و صحبت کردن دانش‌آموزان ملکشاهی به زبان کردی و مسلط نبودن آنها به زبان فارسی، به‌ویژه در مناطق روستایی و عشایری، از دلایل مؤثر در افت تحصیلی آنها به شمار می‌رود.
)